Ikonografia Matki Bożej Miłosierdzia nie jest jednolita, ma różne formy w zależności nie tylko od epoki, ale także od części Europy i miejsca, w którym cześć oddawano miłosierdziu Maryi. Na Zachodzie od XIII wieku bardzo popularny był obraz Mater Misericordiae z płaszczem opieki, pod który chronili się przedstawiciele hierarchii kościelnej, różne miasta, zakony (zwłaszcza klasztory cystersów), bractwa franciszkańskie i inne wspólnoty. Jej wizerunki można było spotkać w kościołach, na sztandarach, w klasztorach, na pieczęciach czy drzeworytach. Ta koncepcja ikonograficzna Mater Misericordiae przetrwała w uproszczonej formie do XVIII wieku.
Na Wschodzie idea Mater Misericordiae znana była pod nazwą Pokrow albo Pokrowa z chustą lub szalem opiekuńczym, którym osłaniała uciekających się pod Jej obronę. Maryja trzymała go sama w rękach lub aniołowie rozpościerali go nad miejscem czy wspólnotą, nad którą roztaczała swą opiekę. Ikonografia i liturgia Pokrowy Bogurodzicy związana była z wizją św. Andrzeja Szalonego w kościele blacherneńskim: w gronie świętych ukazała mu się Maryja i po modlitwie przed ołtarzem rozpostarła na swych rękach chustę na znak opieki nad ludźmi. W tym kościele przechowywana była Jej szata jako bezcenna relikwia. W obrębie kultu tej relikwii wyrosła idea opiekuństwa Matki Bożej, która przetrwała do naszych czasów.
Z czasem do kultu Mater Miserticordiae na Zachodzie wprowadzono nowe wątki – obronę przed gniewem Boga, co sprawiło zmianę także w ikonografii. Maryja przedstawiana była już bez płaszcza opieki, ale za to jako Ta, która łamie strzały gniewy Bożego. Początkowo w tle Jej postaci były uwidocznione miejsca, które miał dotknąć gniew Boży, potem pozostała sama postać Maryi łamiąca w rękach strzały Bożego gniewu. Ten typ ikonograficzny w obrazach i rzeźbach miłosierdzia Maryi w XVII wieku upowszechnili pijarzy. Znany jest on w Polsce pod nazwą Matki Bożej Łaskawej, która od 1664 roku uznana została przez magistrat Warszawy za patronkę Miasta.
Od XVII wieku Matka Boża Miłosierdzia czczona jest także w wizerunku z Ostrej Bramy. Przedstawia on Maryję w chwili zwiastowania, przyjmującą do swego życia Syna Bożego – Wcielone Miłosierdzie lub wypowiadającą „fiat” u stóp krzyża, na co wskazuje gest rąk skrzyżowanych na piersiach. Obraz zasłynął wieloma łaskami i żywym kultem do miłosierdzia Maryi, dlatego w 1927 roku został ukoronowany, a kaplica w wileńskiej Ostrej Bramie stała się najbardziej znanym w tej części Europy sanktuarium Matki Bożej Miłosierdzia, nie tylko dla katolików.
